Büyük İskenderin Küçülen İmparatorluğu; MAKEDONYA
Büyük İskender'in MÖ 333-323 yıllarında sınırların
Hindistan’a kadar büyüttüğü Makedonya İmparatorluğu, uzun yıllar Bulgar ve Sırp
krallıklarının hakimiyetinde kaldıktan sonra 600 yıl hüküm süren Osmanlı İmparatorluğu
hakimiyetinde parlak dönemini yaşadı. Makedonya, 1878 yılında Ayastefanos anlaşması
ile önce Bulgaristan idaresine kalırken aynı yıl imzalanan Berlin Anlaşması ile
1912 yılına kadar Osmanlı İmparatorluğu idaresinde aldı. Makedonya,
Yugoslavya’nın dağılma süreci içinde Manisa’nın kurtuluş gününe de denk gelen 8
Eylül 1991 tarihinde, yapılan referandumla bağımsızlığı ilan etti. Meclis, 16
Eylül 1991 referandum sonuçlarını kabul etti.17 Kasım 1991’de ülkenin Anayasasını
benimsedi ve Büyük İskender’in imparatorluğu küçülerek Makedonya Cumhuriyeti
oldu. Yıllarca farklı krallıkların ve imparatorlukların idaresinde
bulunan Makedonya tam bir kozmopolitik ülke özelliğini taşıyor.
Ülkede yaşayan
2 milyon 45 bin nüfusun yüzde 64.18’i Makedon, yüzde 25.17’si Arnavut, yüzde
3.85’i Türk, yüzde 2.66’sı Romen, yüzde 1.72’si Sırp. Halkın yüzde 66'sı ordodoks,
yüzde 30’u Müslüman, yüzde 4’de diğer dinlere inanıyor. Makedonya’yı ilk tanıyan
ülkelerden Türkiye ülkenin bağımsızlığını ilan ettiği dönemden itibaren ,kültürel
ve tarihi ilişkilerin yanı sıra Makedonya ile ekonomik ilişkilerin gelişmesi adına
önemli adımlar attı. Türkiye ile Makedonya arasında bir Serbest Ticaret Alanı
(STA) Anlaşması 7 Eylül 1999 tarihinde imzalanmış ve 1 Eylül 2000 tarihinde yürürlüğe
girmiştir. Söz konusu Anlaşma çerçevesinde Türkiye, bir kısım sanayi ürünlerine
uygulanan gümrük vergilerini, anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihte kaldırmıştır.
Makedonya ise bir kısım sanayi ürünlerinde gümrük vergilerini anlaşmanın yürürlüğe
girdiği tarihte kaldırmıştır. Türkiye ile Makedonya ekonomik ilişkilerin yanı
sıra askeri alanda da işbirliğine gitmiş ve 2008 yılında Türkiye’den
Makedonya’ya 15 milyon dolarlık askeri yardım yapılması konusunda anlaşmaya varılmıştır.
Türkiye’nin Makedonya ile olan ticareti, açık bir farkla Türkiye 'nin lehine işlemekte.
Özellikle son yıllarda yaşanan ihracattaki artışlar ve ithalattaki düşüşler
sonucu, ihracatın ithalatı karşılama oranı oldukça yükselmiş durumda.Makedonya hükümetinin teşvik edici politikaları nedeni ile Türk
şirketlerin Makedonya’ya ilgisi son yıllarda artmaya başlamıştır. Makedonya’ya
doğrudan sermaye yatırımı gerçekleştiren 100 Türk firmasının çoğunluğunu
KOBI'ler ve mikro işletmeler oluşturmaktadır. Makedonya’daki toplam Türk yatırım
tutar 180 milyon ABD $’dır. İmzaları atılmış bulunulan ve 2009 yılının 2. yarısında
fiilen faaliyete başlaması öngörülen TAV ve Bortenik firmalarının yanı sıra
2011 yılında üretime başlamayı hedefleyen Şişecam yatırımları sonucunda bu
rakamın 500 milyon $’ı aşması beklenilmektedir.
Makedonya ile Türkiye arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler
son yıllarda artış göstermesine rağmen halen istenilen düzeye ulaşmamıştır.
Makedonya’nın ekonomik ve ticari verilerinde Türkiye halen partner olarak
yerini alamamıştır. Makedonya’nın ihracat partnerleri %14.2 ile Almanya, % 9.5
ile Bulgaristan, %13.4‘le Yunanistan , %8.1 ile İtalya, %2.7 ile Belçika iken,
ithalat partnerleri ise %o13.6 Rusya, %9.5 Almanya,%7.8 Sırbistan, %3.9 Türkiye, %5.6 İtalya, %4.6 Çin’dir.
Bağımsızlığını ilan ettiği tarihten itibaren Makedonya’yı tanımakta zorlanan
Yunanistan ülkeye 1 milyar Euro yatırım gerçekleştirirken, Türkiye bu rakamın çok
gerisinde kalmıştır. 2008 yılında toplam ihracat 6,85 milyar $ ve 3.98 milyar $
ithalat yapan Makedonya rakamları Türkiye’nin bölgede çok daha aktif olması
gerektiğini göstermektedir.